Accountability (aansprakelijkheid)
Buddy (bondgenoot)
Credibility (kredietwaardig – geloofwaardig)
Toen mij gevraagd werd of ik een bijdrage aan dit tijdschrift wilde leveren over de noodzaak van een stuk coaching, c.q. ondersteuning voor leidinggevenden, moest ik onmiddellijk aan de bovenstaande drie begrippen denken. Aangezien ik als directeur van een zendingsorganisatie, de Overzeese Zendings Gemeenschap (OZG), de voormalige China Inland Mission (u weet wel, die organisatie van Hudson Taylor, opgericht in 1865), nogal Engels georiënteerd ben, neemt U het mij hopelijk niet kwalijk dat ik de begrippen in die taal benoem.
Naast mijn taak in de zending, ben ik al jarenlang actief in het pastoraat. Deels als leidinggevende van een pastoraal team in onze thuisgemeente, de Regenboog in Veenendaal, maar ook vanuit onze Member Care taak in de zending. Mijn vrouw en ik zijn al jaren zeer betrokken bij huwelijks pastoraat en daarnaast heb ik nog wel eens geadviseerd in conflict situaties in gemeenten en raakte op die manier betrokken bij het coachen van andere leidinggevenden.
Zelf heb ik in mijn eigen bediening de noodzaak van bovenstaande begrippen ook aan den lijve ondervonden. Ik ervaar dit als een soort scheerlijn van een tent, welke je helpen om niet onderuit te gaan in stormachtige tijden. En als leidinggevende ervaren we dat de perioden van windstilte zeer schaars zijn, dus hebben we die scheerlijnen nogal hard nodig.
ACCOUNTABILITY
Naar wie ben je aansprakelijk? Wie mag er mee kijken over de rand van je ambts- en privé-leven? Wie mag je toetsen? Aan wie leg je verantwoording af?
Als ik aan het begrip “aansprakelijkheid” denk, dan moet ik sterk denken aan het begrip “rekenschap afleggen”, wat ook een aantal malen in de Bijbel genoemd wordt. Veelal slaat dat dan op onze verantwoording om rekenschap af te leggen aan God toe. Maar ik geloof dat dit ook doorgetrokken mag worden naar het rekenschap afleggen aan mensen, die God een belangrijke plaats in ons leven geeft. Teksten in dit verband zijn Hebr. 13 vers 17 en 1 Petrus 3 vers 15. Voor ik onder het volgende kopje “Buddy” hier verder op inga, met name wie die mensen (kunnen zijn) , wil ik eerst wat delen over het begrip “rekenschap afleggen.”
Ik heb gezien dat veel leidinggevenden op een nogal eenzame positie staan of worden gezet. Ze worden gezien als de degene die een “hot line” met God hebben en alleen aan Hem rekenschap hoeven af te leggen. Het gevaar van scheefgroei is dan sterk aanwezig. De zienswijze op eigen handelen wordt daardoor niet getoetst en dat kan tot scheefgroei leiden. Commentaar wordt dan ook vaak gezien als kritiek en is bedreigend. Dit kan behoorlijk doorslaan en een groot gevaar is dat men zichzelf afschildert als de gezalfde des Heren of als zodanig wordt neergezet, hetgeen in de praktijk dan uitwerkt dat men als de “untouchable” , als “niet aanspreekbaar” overkomt. Het is mijn sterke overtuiging dat we, niet alleen als leidinggevende maar ook in andere bedieningen waar we actief bij betrokken zijn, rekenschap moeten afleggen en dat we bevraagd mogen worden. Op welk gebied? Liever zou ik zeggen op welk gebied niet. Op ons privé-leven: je relatie met je levenspartner, je kinderen, familie en vrienden. Op je geloofsleven, je relatie met God en met medegelovigen. Op je intieme leven…..hoe ben je als je alleen bent, in het verborgene. In verband met het laatste vinden we het vaak gemakkelijker om dingen aan God te vertellen dan aan anderen. Maar als je rekenschap af moet leggen aan een ander, die je ook mag bevragen over je zwakten, is dat vaak moeilijker. Dan kom je erop terug. Juist deze vorm van rekenschap afleggen behoedt en bewaart je voor misstappen. Je brengt dan dingen in het licht, waardoor het verborgen leven niet verder kan groeien. Dit brengt me dan op de buddy.
BUDDY
Het begrip buddy komt voort uit het leger. Als men er tijdens militaire acties op uittrok, ging men altijd samen. Als er een zou vallen, dan gaat de ander niet door. Hij raapt die ander op. Je bent er voor elkaar. Je gaat door dik en dun samen verder. Dat doet me aan Prediker 4 denken: Wee de ene die valt zonder dat een metgezel hem opricht.
Een wat populairdere versie zou zijn: We zijn er voor elkaar, nietwaar?
Zelf geloof ik dat leidinggevenden allemaal minsten een of twee, buddies zouden moeten hebben. In het geval van een huwelijk, heb ik een sterke voorkeur dat je partner in ieder geval als een buddy functioneert. Maar laat dat niet exclusief zijn. Naast je levenspartner zou je nog andere vrienden moeten hebben, die als zodanig kunnen functioneren. Voor de objectiviteit zou het gunstig zijn als dat niet alleen beperkt blijft tot de eigen parochie (gemeente of werk), maar ook buiten de gemeente.
Ik heb zo’n persoon ook wel eens een “wijze vuilnisman” horen noemen. Bij zo iemand moet je, naast de persoonlijke toetsing, ook je eigen frustraties, je eigen tekortkomingen en falen, kwijt kunnen. Op die manier kan de “gemeente – reiniging” plaats vinden. Het afleggen van rekenschap wordt op deze manier een geweldig instrument in Gods hand. Als je elkaar je zonden beleid, dan kan God ook genezing geven. Dit brengt me dan op
CREDIBILITY
Na het voorgaande gezegd te hebben, kan ik kort zijn over geloofwaardigheid. Want dat betekent credibility. Als ik kijk naar de huidige generaties (ook wel GenX en GenY genoemd), dan geldt voor hen heel sterk dat we geloofwaardig zijn. Ook termen als oprecht en eerlijk zijn in deze van toepassing. Maar of de huidige generatie dit nu vraagt of niet, ik geloof dat we allemaal er alles aan moeten doen om geloofwaardig te zijn.
Dat zijn we als onze woorden in overeenstemming zijn met onze daden. Dat zijn we als we in het verborgene hetzelfde zijn als in het openbaar. Dat zijn we als we onze beloftes houden en dat niet als een dooddoener afdoen.
Dat zijn we als we principieel blijven en niet met alle winden meewaaien.
En zo kan ik nog even doorgaan.
Ook deze geloofwaardigheid moeten we kunnen toetsen. Hoe kom ik over bij die ander? Zien ze mij ook op dezelfde manier als dat ik mezelf zie? In het bedrijfsleven en ook binnen de zendingsorganisatie waar ik aan verbonden ben, hebben we regelmatig een beoordeling. Hoewel soms best wel confronterend, geeft het uiteindelijk toch een goede indruk over hoe die ander mij ziet. Op deze manier kunnen we een duidelijk steentje bijdragen aan onze credibility.
Ik merk tijdens het schrijven, dat ik steeds enthousiaster word over dit onderwerp. Ik zou nog wel veel meer willen zeggen. Maar ik wil het toch bij dit “abc” houden. Ik hoop dat dit en de bijdrage van iemand die dit principe aan den lijve heeft ondervonden, u helpt om serieus over deze handvatten, die scheefgroei kunnen voorkomen, gaat nadenken. “Wie staat, ziet toe dat hij niet valle”